Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) co warto o nim wiedziec?

Wiele słyszymy o tym ja wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) staje się coraz bardziej "popularny". W  internecie krąży wiele informacji. Obalimy mity i postaramy się przekazać kilka informacji dotyczących tego wirusa.

Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV, jest jedną z najczęstszych infekcji wirusowych, przenoszonych głównie (choć nie tylko!) drogą płciową. Niemal każda seksualnie aktywna osoba zostanie zakażona wirusem w ciągu swojego życia. Szacuje się, że liczba kobiet i mężczyzn, którzy są nosicielami HPV, na całym świecie wynosi 660 mln. HPV to także czynnik, który co roku powoduje około 595 tys. przypadków raka szyjki macicy, sromu, pochwy i odbytu.

Jest kilka typów wirusa jednak nie wszystkie są powodują raka i są wysokoonkogenne.

Występuje aż 150 typów wirusa brodawczaka ludzkiego. Wśród nich znajdują się rodzaje wysokoonkogenne, zwiększające ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory, jak rak szyjki macicy, odbytu czy sromu pochwy oraz typy niskoonkogenne, których następstwem są najczęściej brodawki płciowe, zlokalizowane w okolicach miejsc intymnych kobiet i mężczyzn.

• wirusy niskoonkogenne: typ 6, 11, 13, 30, 40, 42, 43, 44

• wirusy wysokoonkogenne: typ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58 i 59

Za rozwój raka szyjki macicy – jednego z najczęściej występujących rodzajów nowotworów u kobiet, odpowiada wirus typu 16 i 18. Wysokoonkogenne odmiany HPV wymagają szczególnej czujności onkologicznej i odpowiedniej profilaktyki, obejmującej regularne wizyty u ginekologa i wykonywanie badania cytologicznego.

Mitem jest, że przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego powinny się szczepić wyłącznie kobiety.

zakażenie dotyczy bowiem także mężczyzn, którzy również mogą być jego nosicielami. W przypadku mężczyzn wirus HPV może prowadzić do zachorowania na raka odbytu, prącia, głowy i szyi, dlatego szczepienie powinno obejmować także chłopców i młodych mężczyzn.

Pamiętajmy, że szczepienie mężczyzn to także profilaktyka raka szyjki macicy u kobiet, ponieważ zaszczepiony partner zmniejsza ryzyko przeniesienia na partnerkę seksualną onkogennego wirusa. Szczepienie przeciwko zakażeniu HPV stymuluje produkcję przeciwciał, które są skierowane przeciwko białkom wirusa HPV, a to zapewnia ochronę przed zakażenie

Wirus HPV może pojawić się również na skórze – objawy skórne w przypadku brodawek stóp i dłoni są dość charakterystyczne:

- wirus HPV na dłoniach objawia się zazwyczaj w postaci brodawek zwykłych. Są one niewielkie (o średnicy do 1 cm) o odcieniu szarym, cielistym lub brązowawym. Najczęściej umiejscawiają się w okolicy paznokcia,

- wirus HPV na stopach przyjmuje postać brodawek podeszwowych. Brodawki te mają nieco większy rozmiar niż brodawki na dłoniach. Otaczać może je zrogowaciały naskórek.

- Brodawki na dłoniach i stopach przypominają wyglądem kalafiorowate guzki. Wystają ponad powierzchnię zdrowej skóry i mają nierówną strukturę. Charakterystyczny jest brak linii papilarnych na ich powierzchni. Często obserwuje się też czarne kropki na brodawkach.

Wirus HPV – objawy kłykcin kończystych to również kalafiorowate guzki, tylko o inne lokalizacji. Zmiany mogą pojawić się w okolicy warg sromowych, odbytu lub prącia. Mają one niewielkie rozmiary i nie zawsze są wypukłe. Część brodawek jest płaska. Powierzchnia brodawek płciowych może być zrogowaciała, szorstka lub gładka.

Dostępne są szczepienia ochronne przeciwko wirusowi HPV, które chronią przed zarażeniem jednymi z najbardziej onkogennych typów wirusa. Szczepionka 4-walentna działa przeciwko 4 typom wirusa HPV. Dostępna jest też szczepionka 9-walentna, która chroni przed zakażeniem powodowanym aż przez 9 typów wirusa. Jak zostało wspomniane na wstępie, znanych jest ponad 200 typów wirusa HPV. Szczepienia zapobiegają infekcjom, powodowanym przez najczęstsze onkogenne typy. Nie zapobiegają jednak całkowicie zarażeniu. Poddając się więc szczepieniu należy nadal pamiętać o regularnej cytologii, która umożliwia szybkie wykrycie ewentualnych zmian nowotworowych.

Jedną z metod profilaktyki jest też korzystanie z prezerwatyw. Są one zalecane w celu ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową choć warto podkreślić, że nie zapobiegają w pełni przed zarażeniem wirusem HPV.

Aby zapobiegać zarażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego, zaleca się: częste mycie rąk,

korzystanie z obuwia ochronnego w miejscach publicznych, takich jak basen, sauna,

używanie własnego ręcznika, ochronę rany lub innego rodzaju uszkodzenia skóry podczas pobytu na basenie – plastry wodoodporne zabezpieczają miejsce zranienia i ograniczają ryzyko transmisji wirusa.

Nieprzestrzeganie zasad higieny podczas wizyty na basenie zwiększa ryzyko zarażenia nie tylko wirusem HPV, ale również innymi patogenami. 

Ryzyko zakażenia wirusem HPV można zmniejszyć, ograniczając liczbę partnerów seksualnych i stosując zabezpieczenie w postaci prezerwatywy. Trzeba jednak pamiętać o tym, że choć prezerwatywa stanowi mechaniczną barierę przed drobnoustrojami, to nie chroni nas w stu procentach przed transmisją wirusa, a jedynie obniża ryzyko zakażenia.